کلسیم پروپیونات | پروپیونات کلسیم | Calcium propanoate

پروپیونات کلسیم یک ترکیب شیمیایی با فرمول Ca(C₂H₅COO)₂ است که به عنوان یک افزودنی خوراکی و نگهدارنده مؤثر در صنایع غذایی و خوراک دام استفاده می‌شود. این ماده به‌صورت پودری سفید یا گرانول بوده و در آب محلول است. پروپیونات کلسیم به دلیل خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی، مانع از رشد کپک‌ها و باکتری‌ها در محصولات غذایی شده و عمر مفید آن‌ها را افزایش می‌دهد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

• فرمول شیمیایی: Ca(C₂H₅COO)₂

• حالت فیزیکی: پودر یا کریستال سفید

• حلالیت: محلول در آب و اندکی محلول در الکل

• بو و طعم: بدون بو و دارای طعم کمی شور

کاربردهای پروپیونات کلسیم

1. صنایع غذایی:

   • نان و محصولات پختنی: پروپیونات کلسیم در تولید نان، کیک و کلوچه به عنوان نگهدارنده ضدقارچ استفاده می‌شود. این ماده مانع از رشد کپک‌ها و برخی از باکتری‌ها شده و موجب افزایش ماندگاری محصولات پختنی می‌شود.

   • محصولات لبنی: در برخی محصولات لبنی مانند پنیر و خامه برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌های نامطلوب استفاده می‌شود.

   • گوشت و فرآورده‌های گوشتی: برای جلوگیری از رشد باکتری‌های فاسدکننده و افزایش طول عمر محصولات گوشتی استفاده می‌شود.

2. خوراک دام و طیور:

   • پروپیونات کلسیم در خوراک دام به عنوان ماده ضدقارچ و ضدباکتری عمل کرده و مانع از فساد مواد غذایی دام می‌شود.

   • استفاده از این ترکیب در خوراک دام موجب افزایش سلامت و رشد بهتر دام‌ها می‌شود.

3. صنایع دارویی و بهداشتی:

   • در تولید برخی داروها و مکمل‌های غذایی به عنوان یک ترکیب آنتی‌میکروبیال استفاده می‌شود.

   • در برخی از فرمولاسیون‌های آرایشی و بهداشتی برای افزایش ماندگاری محصولات و جلوگیری از رشد قارچ‌ها کاربرد دارد.

مزایای استفاده از پروپیونات کلسیم

✔ جلوگیری از رشد کپک و باکتری‌ها و افزایش عمر مفید محصولات
✔ عدم تأثیر بر فرایند تخمیر در تولید نان، بر خلاف سایر نگهدارنده‌ها
✔ سازگار با محیط زیست و ایمن برای مصرف انسانی
✔ جایگزینی مناسب برای برخی مواد نگهدارنده شیمیایی مضر

نحوه استفاده و دوز مصرفی

• مقدار استفاده از پروپیونات کلسیم بسته به نوع محصول متغیر است. به طور معمول در نان و محصولات پختنی بین 0.1 تا 0.5 درصد وزن آرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• در خوراک دام میزان استفاده بستگی به نوع جیره و هدف از مصرف دارد.

نکات ایمنی و عوارض احتمالی

• مصرف بیش از حد این ماده می‌تواند در برخی افراد منجر به مشکلات گوارشی شود.

• در دوزهای مجاز و استاندارد، پروپیونات کلسیم یک ماده ایمن و مورد تأیید سازمان‌های بهداشتی مانند FDA و EFSA است.

• در هنگام کار با این ماده به دلیل خاصیت قلیایی ملایم، از تماس مستقیم با چشم و پوست خودداری شود.

جمع‌بندی

پروپیونات کلسیم یک نگهدارنده مؤثر و ایمن برای جلوگیری از رشد کپک و باکتری در محصولات غذایی و خوراک دام است. این ماده در نان، محصولات لبنی، خوراک دام و برخی داروها استفاده شده و به افزایش طول عمر مفید محصولات کمک می‌کند. با توجه به تأییدیه‌های بهداشتی، پروپیونات کلسیم یک گزینه ایمن و پرکاربرد در صنایع غذایی و کشاورزی محسوب می‌شود.