سیترات سدیم | سدیم سیترات | Sodium citrate
سیترات سدیم: ترکیبی چندکاره در صنایع مختلف
سیترات سدیم (Sodium Citrate) یک نمک سه‌سدیمی از اسید سیتریک است که به دلیل خواص شیمیایی منحصربه‌فرد خود در صنایع مختلفی از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی و صنعتی استفاده می‌شود. این ماده به شکل پودری سفیدرنگ یا کریستالی با طعم ملایم و خنک یافت می‌شود و به راحتی در آب حل می‌شود.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیایی: C₆H₅Na₃O₇
شکل ظاهری: پودر سفید یا کریستالی.
بو: بدون بو.
حلالیت: کاملاً محلول در آب.
pH (محلول آبی): معمولاً بین ۷ تا ۹، بسته به غلظت.
ویژگی‌ها و مزایا
تنظیم‌کننده pH: سیترات سدیم به‌عنوان یک بافر عمل کرده و pH را در محدوده مطلوب تنظیم می‌کند.
طعم‌دهنده و نگهدارنده غذایی: این ماده به دلیل طعم ملایم و خاصیت ضد‌اکسیدانی در محصولات غذایی استفاده می‌شود.
سازگار با پوست: در محصولات آرایشی و بهداشتی، سیترات سدیم به حفظ تعادل اسیدی و قلیایی پوست کمک می‌کند.
جلوگیری از رسوب: در محصولات شوینده، از تشکیل رسوبات معدنی جلوگیری می‌کند.
ایمن و پایدار: سیترات سدیم ماده‌ای ایمن و غیرسمی است که به‌راحتی تجزیه می‌شود.
کاربردها
۱. صنایع غذایی
طعم‌دهنده: در نوشیدنی‌ها، آب‌میوه‌ها و شیرینی‌ها برای ایجاد طعم ملایم و خنک استفاده می‌شود.
نگهدارنده: به حفظ کیفیت و ماندگاری محصولات غذایی کمک می‌کند.
بهبود بافت: در فرآورده‌های لبنی مانند پنیرهای فرآوری‌شده برای ایجاد بافت نرم‌تر استفاده می‌شود.
۲. صنایع دارویی
تنظیم اسیدیته: در شربت‌ها و داروهای مایع برای کاهش تلخی و تنظیم pH به‌کار می‌رود.
مکمل‌های خوراکی: در فرمولاسیون مکمل‌ها برای افزایش جذب و طعم بهتر استفاده می‌شود.
۳. صنایع آرایشی و بهداشتی
محصولات پوستی: به‌عنوان یک عامل تنظیم‌کننده pH در کرم‌ها، لوسیون‌ها و شوینده‌های صورت.
شامپوها و نرم‌کننده‌ها: برای کاهش خشکی و تعادل pH.
۴. صنایع شوینده و تمیزکننده
شوینده‌های لباس: برای نرم کردن آب و افزایش کارایی شوینده‌ها.
مایعات ظرفشویی: برای جلوگیری از تشکیل رسوبات معدنی روی ظروف.
نحوه استفاده
غلظت پیشنهادی: غلظت سیترات سدیم بسته به نوع محصول و کاربرد متفاوت است. در محصولات غذایی معمولاً از ۰.۱ تا ۲ درصد و در شوینده‌ها از ۲ تا ۵ درصد استفاده می‌شود.
روش افزودن: به صورت مستقیم یا محلول در آب به فرمولاسیون اضافه می‌شود.
نکات ایمنی و نگهداری
ایمنی:
سیترات سدیم غیرسمی است و در غلظت‌های معمول هیچ‌گونه خطری برای انسان ندارد.
از تماس مستقیم آن با چشم خودداری کنید.
نگهداری:
در محیط خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
ظرف را کاملاً دربسته نگه دارید تا از جذب رطوبت جلوگیری شود.
جمع‌بندی
سیترات سدیم یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد با خواص منحصربه‌فرد است که در صنایع مختلف نقش حیاتی ایفا می‌کند. از تنظیم pH و حفظ کیفیت محصولات گرفته تا بهبود طعم و افزایش ماندگاری، این ماده به عنوان یک افزودنی چندکاره توانسته جایگاه ویژه‌ای در بازارهای مختلف پیدا کند.
